Kurban Bayramı yaklaşırken en çok merak edilen konulardan biri de kurban kesmenin dini hükmüdür. Kurban ibadeti farz mı, vacip mi? Hangi mezhep nasıl değerlendiriyor? Kimler kurban kesmekle yükümlü? İşte detaylar…
Her yıl Kurban Bayramı öncesinde sıkça sorulan dini soruların başında, “Kurban kesmek farz mı, vacip mi?” sorusu geliyor. Bu ibadetin mahiyeti, mezheplere göre farklılık gösterse de temel kaynaklarda oldukça net açıklamalar bulunuyor. Kurban ibadetine yaklaşım ve yükümlülük kriterleri, İslami literatüre göre değerlendirildiğinde oldukça dikkat çekici bir tablo ortaya çıkıyor.
İslami hükümlere göre kurban kesmek farz değildir. Ancak mezhepler bu konuda farklı yorumlar getirir:
Hanefi Mezhebi: Kurban kesmek vaciptir. Maddi imkânı olan, belirli şartları taşıyan kişiler için bu ibadet dinen bağlayıcı kabul edilir.
Şafii Mezhebi: Kurban ibadeti sünnet-i müekkede (kuvvetli sünnet) olarak değerlendirilir. Yani yapılması teşvik edilen ama yapılmaması günah sayılmayan bir ibadettir.
Toplumda kurban kesimi yaygın olarak “farz” gibi algılansa da bu teknik olarak doğru değildir. Ancak dini hassasiyet gereği, gücü yeten pek çok Müslüman, bu ibadeti yerine getirmeyi tercih eder.
Kurban kesmek sadece bir ibadet değil; aynı zamanda bir paylaşma ve dayanışma geleneğidir. Kurban, Allah’a yakınlaşma niyetiyle kesilir ve etinin büyük bölümü fakir ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılır. Böylece hem ibadet sevabı kazanılır, hem de toplumsal yardımlaşma güçlenir.
Kurban kesimi için her Müslüman uygun değildir. Yükümlülük taşıyan kişilerin şu şartları sağlaması gerekir:
Müslüman olmak
Akıl sağlığı yerinde olmak
Ergenlik çağına ulaşmış olmak
Zengin sayılmak (nisap miktarı mala sahip olmak)
Zenginlik ölçüsü nedir?
Borçları ve temel ihtiyaçları dışında 80.18 gram altın (veya bu değerde nakit, mal ya da dövize) sahip olanlar dinen zengin sayılır ve kurban kesmeleri gerekir.
Bu şartları taşımayan kişiler için kurban kesmek dinen önerilmez; bu kişilerin bu ibadeti yapmaması, sorumluluk doğurmaz.
Kurban kesildikten sonra etin şu şekilde paylaştırılması tavsiye edilir:
1/3’ü ev halkına ayrılır
1/3’ü akraba ve komşularla paylaşılır
1/3’ü ihtiyaç sahiplerine dağıtılır
Bu paylaşım şekli, İslam’ın paylaşma, yardımlaşma ve kardeşlik ilkelerine dayanır.
Kurban kesmek, farz olmasa da İslam toplumlarında derin anlam taşıyan ve manevi değeri büyük bir ibadettir. Mezhepler arası farklılıkları bilerek, kendi mezhebinize göre hareket etmek ve maddi yeterliliğiniz varsa bu ibadeti yerine getirmek, hem dini hem insani açıdan anlamlı olacaktır.
